Avgust 2020
TPO FONDACIJA I SAPERE BIH – 1. GRUPA POLAZNIKA FILOZOFIJE ZA DJECU-P4C U UČENJU VJEŠTINA I TEHNIKA ZA POTICANJE KRITIČKOG MIŠLJENJA
Program SAPERE BIH promovira i afirmira filozofiju za djecu kao metodu i pristup u učenju i podučavanju, a s ciljem razvoja vještina mišljenja, komunikacije, kao i izgradnje samopouzdanja i unapređenja cjelokupne ličnosti. Nakon dvogodišnje pripreme trenera, edukacija i materijala, TPO Fondacija je u saradnji s četiri ministarstva obrazovanja KS, HNK, SBK i ZDK, realizovala prve edukacije Filozofije za djecu prema SAPERE BiH metodi za nastavnike srednjih škola ovih kantona u Srajevu i Zenici.
Prva edukacija je realizovana u Zenici u periodu od 19. do 21.8.2020 za nastavnike Zeničko-dobojskog i Srednjobosanskog kantona, dok su se edukaciji pridružili i profesori sa Filozofskog fakulteta u Banja Luci. Trenerice Sedžida Hadžić i Melika Šahinović, kao prve trenerice SAPERE BiH su uz asistenciju Mirze Džananović i Dragane Koprivica, vodile trodnevni trening za buduće trenere (TOT). Plan je da u saradnji s ministarstvima obrazovanja, prva grupa polaznika u četiri kantona prođe četiri ciklusa treninga iz oblasti Filozofija za djecu, čime će postati treneri za nastavnike srednjih škola navedenih kantona. Pored teorijskog dijela o samom programu i metodama rada, kao i izvornom značenju kritičkog mišljenja, posebno je naglašena važnost stimulusa, kao temeljnog koraka u realizaciji filozofskog propitivanja. Stimulus je poticaj odnosno stimulans koji služi za otvaranje diskusije na početku propitivačke sesije. Stimulus može biti tekst, fotografija, citat, video i sl. Tokom treninga koristili su se različiti stimulusi kroz koje su predstavljene njihove važnosti, namjere i ciljevi. Učesnici su kroz praktičan rad i vježbe i sami osmišljavali stimuluse. Nastavnik u ulozi facilitaora na časovima koje realizuje prema nastavnom planu i programu, pažljivo osmišljava stimuluse iz materija koju obrađuje sa učenicima, s ciljem poticaja na kvalitetno propitivanje kod učenika i kritičkog mišljenja.
U periodu od 26-28.8.2020. u Sarajevu je održan i trening za nastavnike iz Sarajevskog i Hercegovačko-neretvanskog kantona. Trenerica Elmana Cerić i trener Sead S. Fetahagić, uz asistentice Elmu Softić-Kaunitz i Mubinu Muftić, su kroz kreativan i interaktivan rad s učesnicima radili na teorijskom i praktičnom dijelu, komparirajući metode i prisute u učenju s trenutnim metodama koje nastavnik aplicira u učionicama. Posebna se pažnja posvećivala usporedbama uloga, odgovornosti i zadataka između facilitatora u filozofskom propitivanju i nastavnika u redovnoj nastavi. Za razliku od nastavnika, facilitator ima zadatak da učesnike filozofskog propitivanja izaziva i zbunjuje na putu njihove spoznaje i težnje ka izgradnji mišljenja i stava o temi koja se obrađuje. Uloga facilitatora je zbog toga izazovna uloga za nastavnike koji uglavnom svoje zvanje gledaju kroz metodu predavanja ili prepričavanja i pojašnjavanja materije, često ne omogućavajući dovoljno prostora učenicima za njihovu ličnu percepciju i nenametnuto mišljenje rezultirano ličnim istraživanjem i refleksijom.
Polaznici na prvom treningu u Zenici i Sarajevu su bili nastavnici maternjih i stranih jezika, historije, filozofije, kao i pedagozi, psiholozi i socijalni radnici, a većina ih je dolazila iz gimnazija i mješovitih srednjih škola, kao i srednjih medicinskih škola i fakultetaUčesnici iz različitih mjesta će, nakon prvog realizovanog treninga, implementirati stečene vještine tako što će realizovati filozofska propitivanja u svojim matičnim školama u Sarajevu, Konjicu, Zenici, Banja Luci, Visokom, Maglaju, Jajcu, Travniku, Novom Travniku i Vitezu sa učenicima i kolegama nastavnicima.
Naredni ciklus za prvu grupu polaznika Filozofije za djecu je planiran da se realizuje krajem mjeseca oktobra kada će učesnici raditi na važnostima integracije četiri vrste mišljenja u filozofskom propitivanju (kritičko, kreativno, kolaborativno i brižno/empatično mišljenje). Na četverodnevnom treningu polaznike će voditi više trenera, asistenata i supervizora s ciljem veće analize i praćenja napretka svakog učesnika u ovoj oblasti. Interakvitni pristup i kontinuirane vježbe su ključne u ovoj edukaciji, jer na taj način svaki polaznik ima svoj prostor da osmisli, kreira i iznese svoje ideje i radove. Učesnici će imati priliku i dobiti prve priručnike o pristupima i metodama u učenju i podučavanju za poticanje kritičkog mišljenja kod učenika, autorica Elmane Cerić, Melike Šahinović i Seada S. Fetahagić i u izdavaštvu TPO Fondacije.
SAPERE (Society for Advancing Philosophical Enquiry and Reflection in Education), odnosno Društvo za unapređenje filozofskog propitivanja i refleksije u obrazovanju je Institut iz Londona koji obrazuje nastavnike u Velikoj Britaniji i šitom Evrope i svijeta prema metodu Filozofije za djecu P4C. TPO Fondacija je započela saradnju sa SAPERE Institutom 2018. godine, kada je utemeljila program SAPERE BiH s ciljem promocije kritičkog mišljenja kroz filozofska dijaloška propitivanja kod djece i mladih. TPO Fondacije je u okviru SAPERE BiH programa oformila grupu nastavnika osnovnog, srednje i visokog obrazovanja koji su kroz intenzivni jednogodišnji trening postali certficirani treneri za treninge (TOT). SAPERE Institut iz Lononda ih licencirao za rad sa nastavnicima i djecom.
Filozofija za djecu P4C koju je razvio Mathew Lipman temelji se na sokratovskoj metodi propitivanja i Dewey-evom konceptu "zajednice filozofskog propitivanja"(Community of Philosophical Enquiry). Filozofija za djecu P4C je metoda propitivanja, a temelji se na: promišljanju filozofskih/velikih pitanja i koncepata; refleksiji i argumentiranju koji vode ka unapređenju vještina mišljenja, oblikovanju i mijenjanju stavova; njegovanju vještina propitivanja: kritičkog, kreativnog, kolaborativnog i brižnog/empatičnog mišljenja za što se često koristi engleska skraćenica 4C (critical, creative, collaborative, caring).
Pored implementacije ovog programa u srednje škole FBiH, kojeg TPO Fondacija trenutno realizuje u partnerstvu sa četiri ministarstva obrazovanja s ciljem integracije ovih metoda i prisupa u obrazovni sistem BiH, Obrazovni centar Thinkerica nudi dodatne edukacije koje su otvorene za sve zainteresovane pojedince i pojedinke. Pored učenika i studenata, ova metoda se aplicira i na svršene studente pedagoških i nastavničkih smjerova, učitelje u vrtićima, kao i druge grupe ljudi, bilo koje dobi, koji dijele različita iskustva, koji su otvoreni za druge načine mišljenja i koji se s poštovanjem, razumijevanjem i uvažavanjem odnose prema svakom sagovorniku i njegovom mišljenju, dok se pojedinac, kao član ove zajednice, odlučuje da misli i djeluje prema vlastitom izgrađenom stavu. Više informacija se može dobiti putem kontakt telefona i e-mailova TPO Fondacije i Thinkerica obrzovnog centra.