U četvrtak, 1. decembra 2022., na Univerzitetu u Beogradu (UNBG) održana je promocija knjige “Izazovi integriranja rodne ravnopravnosti u univerzitetskoj zajednici: Protiv rodno zasnovanog nasilja”, koju su uredile Zilka Spahić Šiljak, Jasna Kovačević i Jasmina Husanović. Knjiga donosi rezultate regionalnog istraživanja, prvog u oblasti rodne ravnopravnosti na univerzitetima, koje je obuhvatilo partnerske institucije iz Bosne i Hercegovine, Crne Gore, Hrvatske i Srbije. Istraživanje je dio projekta “Uvođenje rodne perspektive na univerzitete / University and Gender Mainstreaming – UNIGEM”, koji provodi TPO fondacija, a podržava Vlada Ujedinjenog Kraljevstva.
UNIGEM ima za cilj da izgradi etos rodne ravnopravnosti u visokom obrazovanju kroz razvoj politike i senzibilizaciju nastavnog osoblja i studentske populacije u vezi s temama rodno zasnovanog nasilja i seksualnog uznemiravanja. Konkretno, ovaj je projekt uključio 19 partnerskih univerziteta, na kojima želi pokrenuti institucionalne promjene i pomoći izgradnju organizacione kulture koja će imati nultu stopu tolerancije prema RZN-u.
Na početku projekta UNIGEM, provedeno je opsežno kvantitativno i kvalitativno istraživanje kroz ankete i dubinske intervjue. Istraživanje je osmislio tim u sastavu: Zilka Spahić Šiljak, Jasna Kovačević, Jasmina Husanović, Ajla Demiragić, Milena Karapetrović, Mirjana Dokmanović, Merima Jašarević, Lana Bobić i Marija Tatar.
Promotorice provedenog istraživanja u Beogradu su bile profesorica dr. Zilka Spahić-Šiljak, programska direktorica TPO fondacije iz Sarajeva i gostujuća profesorica na londonskom Univerzitetu u Roehamptonu, i dr Jelena Ćeriman, naučna saradnica na Institutu za filozofiju i društvenu teoriju (IFDT) Univerziteta u Beogradu, a moderatorica je bila Milica Resanović, naučna saradnica na IFDT-u.
Zilka Spahić Šiljak, kao jedna od urednica i autorica, osvrnula se na metodološki pristup primijenjen u ovom istraživanju, a kojim se pravi iskorak u odnosu na klasičnu feminističku standpoint teoriju. Riječ je o kritičkom realizmu kao paradigmatskoj poziciji koja istraživači(ca)ma daje dovoljno “manevarskog prostora“ da kombiniraju različite metodološke alate u istraživanju: kvalitativne i kvantitativne. Autor_ce 12 poglavlja u ovoj knjizi su shodno svome backgroundu i fokusu analize davale_i prioritet kvalitativnom ili kvantitativnom dijelu istraživanja, pa su kroz triangulaciju podataka interpretirali i kritički se reflektirali na podatke kako bi odgovorili na postavljena istraživačka pitanja i polaznu hipotezu. Ovo je pionirsko regionalno istraživanje sa drugačijom kritičkom filozofijom društvenih znanosti, kojim seotvara prostor za nova istraživanja koja će nadograđivati ono što je započeto ovim regionalnim istraživanjem.
U nastavku je na Institutu za filozofiju i društvenu teoriju održana i promocija knjige, koja je prevedena u sklopu projekta UNIGEM, a čiji naslov glasi “Rodno zasnovano nasilje u univerzitetskim zajednicama. Politika, prevencija i obrazovne intervencije u Britaniji”, koju su uredile Sundari Anitha, profesorica na Fakultetu društvenih i političkih nauka Univerziteta Lincoln, i Ruth Lewis, profesorica na Odsjeku za društvene nauke Univerziteta Northumbria.
Ovu knjigu su, pored profesorice dr. Zilke Spahić-Šiljak i dr Jelene Ćeriman, promovirale i same urednice, Sundari Anitha i Ruth Lewis, te profesorica dr. Dženana Radončić s Pravnog fakulteta Univerziteta u Zenici, a promociju je moderirala Milica Resanović.
Iz knjige izdvajamo dio koji pojašnjava pojam rodnog zasnovanog nasilja: “Rodno zasnovano nasilje razumijevamo kao ponašanje ili stavove utemeljene na nepravednim odnosima moći koji povređuju, prijete ili potkopavaju ljude zbog njihovog (pretpostavljenog) roda ili seksualnosti. U ovoj definiciji se priznaje da je rodno zasnovano nasilje pod uticajem rodnih odnosa i da utiče na njih, te se problematizira nasilje zasnovano na hijerarhijskim konstrukcijama roda i seksualnosti. Žene i djevojčice čine ogromnu većinu žrtava rodno zasnovanog nasilja, a muškarci ogromnu većinu počinitelja (Watts i Zimmerman, 2002; Hester, 2009). Rodno zasnovano nasilje uključuje kontinuum ponašanja i stavova poput nasilja u porodici, seksualnog nasilja, seksističkog uznemiravanja na ulici, trans/homofobnog izražavanja i ponašanja, te izražavanja na društvenim medijima kojim se normaliziraju seksizam i seksualna objektivizacija. Ovi izrazi i ponašanja povezani su kroz ono što je Kelly (1988) opisala kao kontinuum incidenata i iskustava. Kontinuum incidenata (Kelly, 1988, 1989) odnosi se na konceptualne veze između radnji koje stoje u pozadini prijestupa – ponašanja i izraza koji su toliko uobičajeni da se često stope sa sitnicama svakodnevnog života – i manje uobičajenih „silovitih“ događaja (Stanko, 1985) koji su u širem smislu prepoznati kao štetni, a temelje se na orodnjenim hijerarhijama moći koje istovremeno učvršćuju.”
Zahvaljujemo se našem projektnom partneru Institutu za filozofiju i društvenu teoriju (IFDT) Univerziteta u Beogradu na dosadašnoj saradnji, a posebno na navedenim promocija izdanja TPO fondacije.
